Gastblog: Privacy nu belangrijker dan ooit

Privacy is hot. De openbaring van Edward Snowden dat de Amerikaanse NSA over alles vanaf weet, heeft een vloedgolf van media aandacht veroorzaakt waar de privacy voorvechters niet zo lang geleden alleen maar van konden dromen.

Waar de gemiddelde Nederlander zich eerst geen zorgen maakte onder het motto ‘ik heb toch niets te verbergen’, resulteert een aankondiging van een grote bank om betalingsgegevens te verkopen voor gepersonaliseerde advertenties nu tot massale verontwaardiging.

Bezorgd over privacy

Waarom is men nu wél bezorgd over privacy en een paar jaar geleden niet? Is dit alleen te danken aan het succes van Edward Snowden’s openbaring? Ik persoonlijk denk dat het een combinatie van factoren is, waarbij Edward Snowden de druppel was die de emmer deed overlopen. In het verleden zijn er de nodige privacy-incidenten en discussies geweest (denk aan de Engelse belastingdienst die een back-up kwijtraakte met de gegevens van miljoenen burgers, onze eigen OV-chipkaart, EPD en stemcomputers). Het nieuws dat een zeer goed georganiseerde en betaalde mogendheid ons massaal in de gaten houdt en alles over ons weet, heeft zelfs de meest fervente privacy-criticus niet onverschillig gelaten en ons met een gevoel van onbehagen opgezadeld.

Gegevens worden steeds meer waard

Gemende gevoelens van verontwaardiging en machteloosheid wisselen elkaar af. Verontwaardiging in de zin van ‘hoe kan dit gebeuren in een vrij en beschaafde wereld’? Machteloosheid in de zin van ‘wat kunnen we er tegen doen’? Die laatste vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. We leven in een steeds meer digitaal wordende wereld, waarbij gegevens steeds meer waard worden en steeds moeilijker te beschermen zijn. Waar vroeger waarde vooral in fysieke objecten te vinden was (denk aan een goudstaaf) en de bescherming ervan redelijk overzichtelijk was, is de laatste eeuw de waarde van informatie steeds groter geworden.

Vroeger werd informatie nog vooral op papier vastgelegd. Nu staat deze ergens op een harde schijf, zwerft het over een draadloos netwerk of bevindt deze zich op meerdere servers in de cloud. Overal laten we digitale kruimels achter: bij het bezoeken van websites, gebruik van sociale media, het gebruik van smartphones in winkels, spaarkaarten bij supermarkten, online aankopen, etc. Al deze kruimels kunnen worden verwerkt door slimme programma’s die een profiel of blauwdruk van persoonlijke voorkeuren en leven kunnen opbouwen. Dit is zeer waardevol voor marketingmensen, om hun producten beter te kunnen afstemmen. Maar ook de belastingdienst, verzekeraars en andere instanties die niet meteen het beste met je voor hebben. Sterker nog, deze slimme programma’s kunnen ook fouten maken. Vooral bij overheidsinstanties kan dit problemen opleveren: door de versnipperde ICT systemen binnen de overheid is een fout niet zo gemakkelijk te herstellen, waardoor je er nog jaren last van kunt hebben.

Maatregelen tegen achterlaten digitale kruimels

We zullen er bewust van moeten zijn dat we digitale kruimels achterlaten die andere (goedwillende en kwaadwillende) partijen interessant vinden. Daarbij kunnen we een aantal maatregelen nemen, die het aantal kruimels beperken zoals: oppassen wat je zegt op Facebook of andere Social Media sites, locatiediensten uitzetten op je mobiele telefoon, andere webbrowsers gebruiken, goed de privacy-instellingen van applicaties nagaan, gebruik van spaarkaarten beperken etc. Dit kan betekenen dat je een bepaald comfort moet opgeven in ruil voor meer privacy: bijvoorbeeld sommige applicaties zullen minder functionaliteit bieden als je geen gegevens mag verzamelen.

Het is belangrijk om even wat langer stil te staan bij die nieuwste app, Social Media of andere gadget. En ook om goed na te denken over welke gegevens men van je verzamelt en wat men er mee wil doen. En ja, dit betekent in veel gevallen die saaie privacy voorwaarden lezen voor je op OK drukt. Anderzijds, ga op zoek naar privacy-vriendelijke alternatieven: bijvoorbeeld Telegram i.p.v. WhatsApp (uiteraard zelf even controleren of dit zo is!).

Een gewaarschuwd mens telt voor twee!

Michiel Broekhuijsen is Managing Consultant bij Lantech